Ελληνική Οικονομία: "Ανάσα" η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα

Δημοσιονομικό περιθώριο από 1,5 έως 2 δισ. ευρώ τον χρόνο στους επόμενους Προϋπολογισμούς για νέες ελαφρύνσεις μπορεί να εξασφαλίσει η εξαίρεση των αμυντικών και –μέρους– των δημόσιων επενδυτικών δαπανών που έχουν σοβαρές πιθανότητες να περιληφθούν στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε..

Το θέμα της εξαίρεσης δαπανών για άμυνα και επενδύσεις τέθηκε από τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών, κ. Μπρουνό Λε Μερ, στο τελευταίο ECOFIN. Ειδικά το θέμα των αμυντικών δαπανών ανέβηκε στην ατζέντα των συζητήσεων, αφού, εκτός από την Ελλάδα, ενδιαφέρει και μια σειρά άλλων χωρών, όπως η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία και η Ουγγαρία. Όλες αυτές βρίσκονται στα ανατολικά σύνορα της Ε.Ε., όπου συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Χωρίς έκπληξη για όσους γνωρίζουν τις ισορροπίες εντός της Ε.Ε., το θέμα έτυχε θετικής αποδοχής από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, κ. Κριστιάν Λίντνερ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ δείχνει να συμφωνεί τώρα σε ένα θέμα που δεν θα ήθελε να ακούσει πριν από λίγα χρόνια. Η αιτία είναι ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης έχει αποφασίσει την αύξηση του αμυντικού της προϋπολογισμού για πρώτη φορά μετά από 10ετίες κατά 100 δισ. ευρώ. 

Στην κατάλληλη στιγμή 

 

 

Μια τέτοια συνθήκη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο έρχεται για την Ελλάδα την κατάλληλη στιγμή που έχει ξεκινήσει και θα υλοποιήσει ένα τεράστιο για τα ελληνικά δεδομένα εξοπλιστικό πρόγραμμα, που θα ξεπεράσει το τέλος της δεκαετίας. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι οι πληρωμές και οι παραλαβές του υλικού θα επεκταθούν και μετά το 2032, έτος κατά το οποίο, με βάση τη συμφωνία του 2018 για τη διευθέτηση του χρέους, η Ελλάδα θα αρχίσει να πληρώνει τοκοχρεολύσια και για τα δάνεια ύψους 230 εκατ. ευρώ προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και τον διάδοχό του Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. 

Η Ελλάδα εκπόνησε τη διετία 2020-2021 ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα με αμυντικές δαπάνες το οποίο υλοποιείται σταδιακά. Έχοντας παραλάβει μέρος από τα νέα γαλλικά μαχητικά Rafale, έναν αριθμό επιθετικών ελικοπτέρων από τις ΗΠΑ, μαζί με την υποστήριξη του οπλισμού και των ανταλλακτικών τους, η Ελλάδα ήταν το 2022 η χώρα με τις αναλογικά μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ. 

Συγκεκριμένα, έφτασαν το 3,8% του ΑΕΠ, σχεδόν διπλάσια από το ελάχιστο ποσοστό δαπανών που απαιτεί από τα μέλη του το ΝΑΤΟ, που είναι το 2% του ΑΕΠ. 

 

Πού βρίσκεται το κέρδος 

Το δημοσιονομικό κέρδος προκύπτει από τον τρόπο καταγραφής των αμυντικών δαπανών. Με βάση τον Ευρωπαϊκό Κώδικα για τη λογιστική αποτύπωση των δαπανών (ESA), οι αμυντικές δαπάνες καταγράφονται στο σύνολό τους στο έτος κατά το οποίο το κράτος-μέλος έχει την παραλαβή του αμυντικού υλικού. Για παράδειγμα, για το 2024 η Ελλάδα θα πάρει άλλα 8 νέα μαχητικά αεροσκάφη. Το 2025 θα παραλάβει την πρώτη Belharra, αξίας 2 δισ. ευρώ. Με την εξαίρεση των δαπανών άμυνας από το έλλειμμα, αντί για το σύνολο της αξίας των οπλικών συστημάτων, θα εγγραφεί στους δημόσιους λογαριασμούς μόνο το μέρος της αξίας τους που θα πληρώσει η Ελλάδα τα δύο χρόνια έναντι της συνολικής αξίας τους. Για παράδειγμα, έναντι του συνολικού κόστος των 2 δισ. ευρώ για τη νέα φρεγάτα του Π.Ν. η Ελλάδα θα εγγράψει δαπάνη περίπου 200 εκατ. ευρώ, που θα είναι –υποθετικά– η πρώτη από τις 10 δόσεις για την αποπληρωμή της. 

Το δημοσιονομικό κέρδος θα μεγαλώσει αν σκεφτεί κανείς ότι τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα αναμένει να παραλάβει αμυντικό υλικό η αξία του οποίου κυμαίνεται από 10 έως 15 δισ. ευρώ. Με τη νέα συμφωνία υπολογίζεται ότι για την περίοδο 2024-2027 στο ΥΠΕΘΟ εκτιμούν ότι θα υπάρξει μια έμμεση ετήσια δημοσιονομική ελάφρυνση της τάξης των 1,5 - 2 δισ. τον χρόνο. 

Το πολυετές δημοσιονομικό σύμφωνο 

Ένα δεύτερο κέρδος είναι ότι οι δαπάνες άμυνας θα υπολογίζονται και στο πολυετές δημοσιονομικό πλάνο που θα συμφωνηθεί με τις Βρυξέλλες για τη μείωση του χρέους. Ως γνωστόν, κριτήριο αξιολόγησης της ορθής εφαρμογής του συμφώνου θα είναι η επίτευξη μιας συγκεκριμένης "οροφής" καθαρών πρωτογενών δαπανών, όπου περιλαμβάνονται και οι αμυντικές δαπάνες. Με εξαίρεση των αμυντικών δαπανών, η οροφή αυτή "ψηλώνει", αφήνοντας περιθώρια για άσκηση οικονομικής πολιτικής. 

Ακόμα και αν ο στόχος του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα δεν κινδυνεύει από τις αμυντικές δαπάνες, η άνεση να μην εγγράφονται οι δαπάνες για άμυνα, όπως σήμερα, στους δημόσιους λογαριασμούς θα δίνει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για μειώσεις φόρων και κοινωνική πολιτική. Τούτο, δε, με δεδομένο ότι οι αμυντικές δαπάνες αναμένεται να κορυφωθούν τα επόμενα χρόνια. 

Οι δημόσιες επενδυτικές δαπάνες 

Εκτός από τις αμυντικές δαπάνες, στο τραπέζι έχει πέσει και η παλιά ιδέα της εξαίρεσης από το έλλειμμα και των δαπανών για δημόσιες επενδύσεις, προσαρμοσμένη στα σημερινά δεδομένα. 

Συγκεκριμένα, οι συζητήσεις μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας μένουν ανοιχτές για το θέμα της εξαίρεσης από το έλλειμμα και μέρους των δημοσίων επενδύσεων "νέας γενιάς".

Συγκεκριμένα, εκτός από τις αμυντικές δαπάνες, ο κ. Λε Μερ ζήτησε να εξαιρεθούν από το έλλειμμα και οι επενδύσεις για πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις που θα κάνουν τα ευρωπαϊκά κράτη, πέρα από αυτές που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, εκτός από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που χρηματοδοτούν την πράσινη ανάπτυξη, θα χρειαστούν επιπλέον επενδύσεις ύψους 600 δισ. ευρώ μέχρι και το 2050. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει, πέρα από χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, να επενδύσει ένα ποσό που κυμαίνεται από 10 έως 15 δισ. ευρώ, το οποίο θα προέλθει κυρίως από τους κρατικούς Προϋπολογισμούς.

Διαβάστε επίσης:

Έρχονται τα έκτακτα Δώρα Χριστουγέννων - Οι τελικές ημερομηνίες πληρωμών

 

Έκτακτα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ: Δείτε πότε θα πληρωθούν